t="69">

p.s.2001.03.24

Wyszukiwarka

S

SAMOLOT MYŚLIWSKI

Fiat CR.42 Falco 

   Wszedł do służby w 1939 roku i był ostatnim dwupłatowcem w służbie Regia Areonautica. W swojej klasie był to jeden z najlepszych samolotów świata, lecz mimo to w momencie wejścia do służby nie spełniał podstawowych wymogów ówczesnego pola walki, ustępując nowoczesnym jednopłatom. Stanowił podstawowe wyposażenie włoskiego lotnictwa na początku wojny. W rękach dobrego pilota był w stanie nawiązać równorzędną walkę z brytyjskim samolotem typu Hurricane. Paradoksalnie samolot ten był jeszcze produkowany, gdy zakończono już produkcję nowych jednopłatowców Macchi C.200 i Fiat G.50, a w Niemczech w linii był już samolot odrzutowy Me-262. 

    W latach 20-tych gigantyczna firma Fiat zbudowała dla włoskiego lotnictwa kilka serii myśliwców (CR.30, CR.32), głównie dwupłatowców. Wszystkie były konstrukcjami Celestino Rosatelliego, stąd nazwa CR - Caccia (myśliwiec) Rosatelliego. Wszystkie one uzbrojone były w zsynchronizowane karabiny maszynowe strzelające przez śmigło. Aż do 1936 roku myśliwce posiadały silniki chłodzone wodą, a od samolotu CR.41 wprowadzono silniki promieniowe chłodzone powietrzem. Dalszą modyfikacją CR.41 był wprowadzony do służby w 1939 roku CR.42 Falco (sokół). Prace nad jego prototypem rozpoczęły się jeszcze w 1936 roku. Samolot ten miał otwartą kabinę pilota i nie chowane podwozie. Chociaż na całym świecie w tym czasie przechodzono na konstrukcje jednopłatowe, to włoscy piloci woleli latać na tym modelu dwupłata. Stąd wyprodukowano ich tak dużo, a ostatni z nich wszedł do linii w 1942 roku. 

    Czekając na wyniki testów i prób z nowymi seriami myśliwców jednopłatowych, szef Reggia Areonautica gen. Valle wydał rozkaz wprowadzenia do służby CR.42 Falco jako rozwiązanie tymczasowe mające zapełnić lukę w kategorii myśliwców przechwytujących. Budowę pierwszego prototypu rozpoczęto na początku 1938 roku, a już 23 maja wzniósł się on w powietrze. Nowy samolot posiadał doskonałą charakterystykę lotu i dzięki temu postanowiono nie czekając na oficjalny rozkaz zamówić pierwszą serię 200 tych maszyn. Było to więcej niż otrzymały nowe jednopłatowce Macchi C.200 oraz Fiat G.50, które przechodziły jeszcze próby. Model z doskonałym silnikiem Fiat A.74 RC-38 został przyjęty do służby w maju 1939 roku, a do włączenia się Włoch do wojny przejęto już ok. 300 tych maszyn co stanowiło 40% sił całej Reggia Areoautica. Był produkowany do końca 1943 roku. Samolot nie posiadał radiostacji, pancernej osłony pilota oraz samouszczelniających się zbiorników, dlatego w walkach ponosił tak duże straty. 

    Prototyp oznaczony jako CR.42B z silnikiem DB601 jako jedyny na świecie dwupłat osiągnął prędkość 520 km/h 

Działania bojowe:

    Pierwsze walki z udziałem CR.42 miały miejsce po 10 czerwca 1941 roku przeciwko Francji. Brały w nich udział wyposażone w te samoloty: 53 Stormo (150 i 151 Gruppo) oraz 3 Stormo (18 i 23 Gruppo). Równocześnie działania w Afryce w Libii przeciwko iłom brytyjskim rozpoczęły samoloty 13 Gruppo. Podczas walk we Francji Włosi podali, że odnieśli 10 zwycięstw przeciwko 5 porażkom, jednak najbardziej prawdopodobne wydaje się stwierdzenie, że straty były równe zwycięstwom. 

Bardziej intensywne działania miały miejsce nad Somalią i Etiopią. Tam dowodztwo Africa Orientale Italiana posiadało 36 tych samolotów, które w walkach między 3 a 19 sierpnia 1940 roku uzyskały przewagę nad tamtejszymi siłami RAF. Ze względu na duże straty i zużycie dostarczono AOI jeszcze 51 tych maszyn. Ze względu na izolację tego terenu i silny napór RAF-u, siły AOI szybko topniały i np. 10 stycznia 1941 roku w linii było jeszcze 26 CR.42, a już w kwietniu pozostało jedynie 5 samolotów. Do października 1941 roku walczyły jeszcze tylko 2 maszyny. Ostatni CR.42 ze składu AOI został strącony 27 listopada 1942 roku. 

W 1940 ok. 50 CR.42 z 18 Gruppo brało udział w walkach nad Kanałem La Manche przeciw Brytyjczykom w składzie niesławnego Corpo Aereo Italiano. Już sam pomysł wysłania tych samolotów przeciwko nowoczesnym samolotom brytyjskim był chory. Walki te odsłoniły wszystkie słabe strony tych maszyn. 19 października 1940 roku przebazowano je na belgijskie lotnisko w Ursel, a 29 października wzięły udział w pierwszej akcji kiedy 39 CR.42 eskortowało bombowce BR.20 nad Ramsgate. 11 listopada 1940 roku 40 CR.42 eskortowało bombowce w nalocie na Harwich. W akcji tej brytyjskie myśliwce Spitfire i Hurricane zestrzeliły 3 Fiaty (jeden z nich musiał lądować awaryjnie w Anglii i dziś jest wystawiony w muzeum RAF). Ostatnie działanie CR.42 nad kanałem La Manche miało miejsce 29 listopada 1941 roku pomiędzy Margate i Folkestone. Brytyjczycy strącili wówczas 2 Fiaty. Od początku 1941 roku samoloty rozpoczęły powrót do Włoch. 

Najlepsze warunki działania miały CR.42 w Afryce Północnej, gdzie 127 tych maszyn z 9, 10 i 13 Gruppo walczyło przeciwko brytyjskim samolotom typu Gloster Gladiator. Pierwsza walka miała miejsce 19 listopada 1940 roku i spotkały się w niej samoloty włoskie i australijskie. Następne starcia miały miejsce 10 i 26 grudnia 1940 roku. Następnie samoloty te rozpoczęły odwrót do Włoch.     

Włoski odwrót z Cyranejki zaznaczył się stratą ok. 400 samolotów, w tym wiele na ziemi. Wraz z włączeniem się w walki w Afryce wojsk niemieckich samolotom CR.42 przeznaczono rolę bliskiego wsparcia walczących wojsk. Na początku kwietnia 1941 roku zaczęły przybywać do Afryki pierwsze samoloty Afryka Settentrionale. Samoloty te wyposażone były w filtry przeciwpiaskowe oraz miały uchwyty dla zamontowania 2 bomb.  

Na innym teatrze działań 46 CR.42 150 Gruppo walczyło w Grecji. Pod koniec kampanii stracono ok. 20 Fiatów. Następnie począwszy od maja 1941 roku były używane w działaniach przeciwko Krecie w roli bombowców. 

Od pierwszego dnia wojny trwały zmagania nad Maltą. Walczyły tam 9, 17 i 23 Gruppo, tracąc przez rok walk kilkadziesiąt maszyn na skutek strąceń, awarii i innych okoliczności. Od 1942 roku samoloty te były zastępowane przez nowsze modele. 

Pomiędzy 1940 a 1942 rokiem samoloty te pełniły funkcję eskorty powietrznej konwojów z Sardynii i Sycylii do Libii. Kilka z nich było w tym czasie używanych jako myśliwce morskie. 

CR.42 były też używane jako nocne myśliwce. Pierwsze próby w tym kierunku miały miejsce w Libii podczas dobrej widoczności w nocy. Te modele wyposażone zostały w radio i kompletny zestaw urządzeń nawigacyjnych. Kilka takich myśliwców działało na Sycylii w 171 Gruppo pomiędzy 1941 a końcem 1942 roku. Ogólnie w różnych miejscach Włoch działało ok. 80 tych samolotów przerobionych na nocne myśliwce. W tej roli CR.42 nie odniosły znaczących sukcesów.  

W siłach włoskich do końca wojny przetrwało jeszcze ok. 80 tych samolotów, lecz sprowadzone zostały już wyłącznie do roli treningowej lub łącznikowej. 

 Fiat CR.42 był eksportowany do Belgii, Szwecji i na Węgry. Około 150 maszyn używanych było przez niemieckie Luftwaffe jako nocne myśliwce. 

W 8 września 1943 roku w momencie podpisania prze Włochy rozejmu, spora część tych samolotów została przechwycona przez Niemców, którzy wykorzystywali je jako samoloty treningowe w szkołach, łącznikowe lun sporadycznie jako myśliwce nocne.  

Dowództwo Węgierskie zamówiło 52 te maszyny latem 1938 roku dla swoich sił  Magyar Királyi Légierö. Wiosną 1940 roku w zakupione samoloty wyposażono 4 szwadrony 1 Pułku Myśliwskiego. W siłach węgierskich brały udział w ataku na Jugosławię w kwietniu 1941 roku. 22 czerwca 1941 roku wraz z węgierskim korpusem wzięły udział w walkach w ZSRR. Podczas walk spisywały się bardzo dobrze, lecz na skutek pogarszających się warunków w 1942 roku cofnięto je z powrotem na Węgry i przeznaczono do zadań treningowych.  

We wrześniu 1939 roku belgijskie IIčme Group de Chasse Due zakupiły 34 samoloty CR.42. Do Belgii dotarło jedynie 26 tych maszyn z których utworzono dwie eskadry myśliwskie 27 Pułku. Do akcji przeciw Luftwaffe weszły one 10 maja 1940 roku i do 28 czerwca wykonały 35 misji odnosząc 5 powietrznych zwycięstw, tracąc przy tym 2 maszyny.

Szwedzkie siły lotnicze zamówiły 72 samoloty CR.42. Wszystkie zamówione maszyny weszły do służby do listopada 1941 roku jako J-11 i bazowały w F Flotylli w Gothenburgu. Szwedzi dokonali małych przeróbek dostosowując go do własnych potrzeb (m.in. zamontowano 20 mm osłonę fotela pilota i zamontowano narty potrzebne do działań na północy).

Kilka maszyn zamówiła Finlandia, lecz w końcu z nich zrezygnowała na korzyść samolotu Fiat G.50.

Dane techniczne:

Rok wprow. - 1939

Ilość prod. - 1781 szt.

Prędkość - 450 km/h

Pułap - 10 200 m

Wznoszenie - ? m/min.

Masa - standardowa 1,7 t, pełna bojowa - 2,3 t.

Uzbrojenie - 2 x 12,7 mm (500 pocisków) lub1 x 7.7 mm Breda-Safat.

Udźwig - 220 kg.

Załoga - 1

Zasięg - 775 km

Wymiary - rozpiętość - 9,7 m, długość - 8,27 m, wysokość - 3,59 m, powierzchnia nośna - 22,40 m².

Silnik - Fiat A.74 RC-38 o mocy 840 KM, chłodzony powietrzem