t="69">

p.s.2001.03.24

S

CZOŁG ŚREDNI

AC1 SENTINEL

     Jedyny czołg zaprojektowany i wyprodukowany w Australii jako wynik groźby japońskiej inwazji na ten kontynent. Z tego też względu jego nazwa oznacza słowo "wartownik". Do powstania tego wozu przyczyniło się również to, że Brytyjczycy we wczesnej fazie wojny na Pacyfiku nie posiadali żadnych rezerw pancernych które mogli by odesłać do Australii. W rezultacie powstał dokonały czołg zdolny z powodzeniem konkurować z każdym modelem czołgów japońskich.

   W listopadzie 1940 roku Australijski Sztab Główny wydał rozkaz do budowy rodzimego nowoczesnego czołgu szybkiego o masie 16-20 ton, uzbrojonego w 40 mm działko i chronionego pancerzem o grubości 50 mm. Oceniano, że potrzebnych będzie ok. 2000 tych wozów. Pierwszy czołg miał według planu być gotowy w lipcu 1940 roku, a co miesiąc zakłady produkcyjne miało opuszczać ok. 70 maszyn. Pierwsze 3 prototypy z wielce nowatorskiego projektu zostały wyprodukowane w styczniu 1942 roku, a pierwszy egzemplarz z masowej produkcji wyszedł w sierpniu 1942 roku. Produkcja trwała do lipca 1943 roku. 

      Z powodu braku płyt pancernych i możliwości ich produkcji zdecydowano się użyć odlewów w podobny sposób jak na brytyjskich wozach "Matilda". Zespół projektujący zdecydował, że kadłub i wieża wykonane zostaną z pojedynczych odlewów. Pancerz ochronny kadłuba posiadał grubość 45 mm, a wieża armatnia 65 mm grubości. Ponieważ nie udało się wynegocjować dla niego potężnego dieslowskiego silnika Guiberson, czołg napędzany był 3 silnikami Cadillac V-8 zorganizowanych w konfiguracji "liścia koniczyny". Wały napędowe ze wszystkich silników spotykały się w skrzyni transferowej umieszczonej pod wieżą armatnią i z tamtąd już jako pojedynczy wał przechodził do przodu do głównej skrzyni przekładniowej. Skrzynia biegów była 5-biegowa. Łącznie silniki wytwarzały moc równą 370 KM. Czołg uzbrojony był w działko przeciwpancerne 40 mm i dwa karabiny maszynowe 7,62 mm (jeden umieszczony w półkulistej kopułce z przodu kadłuba, a drugi zsynchronizowany z armatą główną w wieży). Jarzmo działa oparte było na systemie francuskim typu Hotchkiss z czołgu H-35.   

     Oczywiście nie obyło się bez problemów i usterek. Wieża obracana elektrycznie przestawała funkcjonować w momencie gdy czołg był w nachyleniu. Cały system chłodzenia okazał się być nieodpowiedni. Po wypuszczeniu kilkudziesięciu pojazdów mając na uwadze ogromne moce produkcyjne Ameryki i jej nieprzerwane dostawy ze względów nieopłacalności produkcję przerwano. Wyprodukowano w sumie 66 sztuk tych pojazdów oznaczonych numerami od 8001 do 8065.  

     Projektanci czołgu zdecydowali się też na pewne eksperymenty. Powstała cała seria pojazdów AC zwana niekiedy serią "E". I tak zaprojektowano pojazd AC 2, który jednak szybko zarzucono z powodu niedostępności części. W 1943 roku powstał prototyp czołgu AC3 "Thunderbolt" w którym umieszczono haubicę 87,6 mm.. Pojazd miał zmodyfikowany kadłub i większy pierścień wieży. Żeby poradzić sobie z większą wagą pojazdu zdecydowano się napędzać go 4 silnikami benzynowe Gypsy Major. Wyprodukowano tylko jeden egzemplarz oznaczony numerem 8066 w którym nie umieszczono karabinu maszynowego w kadłubie. Powstał też prototyp czołgu AC 4 z działem 17 pdr, jednak z braku odpowiedniego działa zasymulowano go instalując haubicę.

     Czołgi te nie brały udziału w walkach i służyły jedynie w jednostkach treningowych.

    Do naszych czasów dotrwały jeszcze tylko 4 egzemplarze. Jeden z czołgów można dzisiaj obejrzeć w Muzeum Czołgów w Bovington w Wielkiej Brytanii . Pojazd ten został podczas wojny przesłany tam drogą morską dla przeprowadzenia prób. Drugi znajduje się w Szkole Pancernej w Puckapunyal w Wiktorii i jest maskotką Australijskiego Królewskiego Korpusu Pancernego. Jedyny pojazd AC 3 znajduje się w Centrum Australian War Memorial na przedmieściach Canberry i ostatni w bardzo złym stanie jest w posiadaniu prywatnego muzeum w Wiktorii.  

Dane techniczne: 

Rok wprow. -   1941

Ilość wyprod. - 66 szt.

Ciężar całk. -   28 450 kg     

Załoga -            5 ludzi (dowódca, kanonier, ładowniczy, kierowca i strzelec obsługujący km.)       

Uzbrojenie -     1x40mm i 2x7,62 mm Vickers chłodzone wodą.                     

Wymiary -        dł. 633 cm, szer. 277 cm, wys. 257 cm.      

Pancerz -          od 25 do 65 mm          

Amunicja -         130 szt do działa i 4250 szt do km

Napęd -             3 silniki typu 3 Cadillac V8 8-cylindrowe, o łącznej mocy 370 KM napędzane gazoliną.                            

Osiągi -             szybkość maks. na drodze 48 km/h, w terenie ? km/h.        

Zasięg  -            320 km.    

Paliwo -             benzyna

Przeszkody -     ?