t="69">

stat4u

p.s.2001.03.24

S

SAMOLOT BOMBOWY

Martin 167 , Maryland

 

      Samolot produkcji amerykańskiej ( patrz), produkowany wyłącznie na zamówienia Francji. Z zamówionych 495 samolotów, pierwsza partia z 93 Martinami 167 dotarła do Casablanki w dzień Bożego Narodzenia 1939 roku. Samoloty zostały zmontowane w miejscowych bazach i wkrótce rozpoczęto ich szkolenie. Następne dostawy schodziły do kwietnia 1940 roku. Część z nich po upadku Francji przejęła Wielka Brytania i wcieliła w swoje szeregi. 

    Francuzi wykorzystywali te samoloty jako zwykłe bombowce horyzontalne i zwiadowcze. Na początek została w nie wyposażona Groupement I, w skład której weszły dywizjony GB I/62, GB II/62, GB I/63 i GB II/63. Każdy z dywizjonów uzbrojony był w 12 do 18 samolotów. W momencie niemieckiej kampanii we Francji wszystkie 4 formacje zostały rzucone do walki zaczynając od 22 maja. Do 14 czerwca udało im się wykonać 363 loty bojowe przypłacone stratą 17 maszyn, ponieważ bombardowania dokonywały się na wysokości od 90 do 900 m w większości zestrzelonych przez niemiecką artylerię lekką przeciwlotniczą. Pewna ich liczba została zniszczona też na lotniskach w wyniku niemieckich bombardowań. Następnie zostały rzucone na front włoski po wypowiedzeniu Francji wojny przez Włochy i od 15 do 24 czerwca wykonały 55 lotów bojowych tracąc 1 samolot. 

    Po upadku Francji rząd w Vichy przejął wszystkie pozostające jeszcze Martiny 167, które stacjonowały w Afryce. W bazie Banaka w Mali bazowały dywizjony GB I/62 i GB I/63, w Thies w Senegalu bazowały GB II/62 i GB II/63 i oprócz tego w Afryce Zachodniej eskadry 2B, 3B, 5B, 6B i 7B, w Syrii dywizjon GB I/39 oraz w Rabacie w Maroku mała liczba rozpoznawczych Martinów w dywizjonie GR I/22. Samoloty te następnie brały udział w obronie Dakaru 23 września 1940 roku przed brytyjskim atakiem. Następnie w odwecie za ten atak 24 i 25 września 10 samolotów z eskadr 6B i 7B eskortowanych przez myśliwce Dewoitine D.520 zbombardowało Gibraltar. kilka tygodni później zaatakowały one brytyjski krążownik "Sheffied" i kilka niszczycieli w pobliżu Nemours. Gdy 8 czerwca 1941 roku alianckie oddziały wkroczyły do Syrii ich kolumny zaatakowało 12 maszyn ze stacjonującego tam dywizjonu GB I/39. Dywizjon ten stracił wcześniej jeden samolot podczas lotu zwiadowczego nad okręty brytyjskie strącony przez myśliwiec Hurricane z 80 dywizjonu RAF. W połowie czerwca do sił tych dołączyły z Maroka tworzące 4 Flotille eskadry 6B i 7B. Wspólnie siły te atakowały aliancką kolumnę posuwającą się z Iraku i powodowały jej zatrzymanie. W momencie pojawienia się nad tym teatrem myśliwców Curtiss Tomahawk z 3 dywizjonu lotnictwa Australii sytuacja zmieniła się diametralnie. 28 czerwca 1941 roku Australijczycy przechwycili 6 maszyn z 4 Flotille i wszystkie je zestrzelili. Następnego dnia zestrzelili 1 samolot z dywizjonu GB I/39 i 4 zniszczyli na ziemi. Martiny z Syrii dokonały jeszcze kilku nalotów na Hajfę i gdy na początku lipca otrzymały rozkaz ewakuacji do Maroka w eskadrze 6B było 3 samoloty, a w 7B tylko jeden. W czasie tych krótkich walk ich szeregi uzupełniło 10 dodatkowych Martinów. GB I/39 straciła 5 zestrzelonych samolotów, 7 zniszczonych na ziemi i 1 rozbity na skutek awarii, 7 samolotów odleciało do Francji, ale 2 z nich rozbiło się po drodze. 11 października 1942 roku nad Freetown brytyjskie Hurricany ze 128 dywizjonu RAF strąciły jeden Martin 167 z eskadry 5B, która stacjonowała koło Dakaru. Pod koniec 1942 roku wszystkie ocalałe Martiny 167F zostały zgrupowane koło Casablanki. 8 listopada 1942 roku w dzień alianckiego lądowania w Maroku amerykańskie myśliwce F4F Wildcat z dywizjonu VF-9 lotniskowca "Ranger" straciły 3 Martiny z eskadr 2B i 3B z 3 Flotilli, startujące właśnie do ataku na flotę inwazyjna. Pozostałe 5 samolotów, choć uszkodzonych zdołało dolecieć na lotnisko Sidi Yahia, lecz tu zostały ostrzelane i zniszczone przez alianckie myśliwce. Inne Martiny jeszcze dwukrotnie atakowały aliancką armadę. W momencie zawieszenia broni 10 listopada 1942 roku Francuzom pozostało zaledwie kilka Martinów 167F.

    Martiny 167 służyły też w siłach Wolnej Francji, które opowiedziały się po stronie Brytyjczyków. Kilka tych samolotów przejętych przez Brytyjczyków wspierało do 1942 roku na terenie obecnego Czadu stacjonujące tam siły płka Leclerca. Z nich i innych bombowców utworzono w czerwcu 1942 roku dywizjon GB II/20 Bretagne. Osłaniały one w 1943 roku siły Leclerca w marszu przez Saharę do Tunezji. W 1944 roku w Algierii Martiny 167F weszły w skład dywizjonu transportowego GT I/34 Bearn spełniając rolę łącznościowców, ale także wykonując loty rozpoznawcze nad południową Francją. W lutym 1945 roku pozostałe jeszcze Martiny dołączyły do dywizjonu GB I/31 i brały do końca wojny udział w atakach na niemieckie punkty oporu we Francji.

 

Dane techniczne:

Rok wprow. - 1939

Ilość prod. - 650 szt.

Prędkość - 451-508 km/h

Pułap - 9449 m

Wznoszenie - 600 m/m.

Masa - 5,7 ton

Uzbrojenie - 6x7,5 mm

Udźwig - 816 kg.

Załoga - 3

Zasięg - 2896 km

Wymiary - rozpiętość - 18,69 m, długość - 14,22 m, wysokość - 3,05 m.