t="69">

p.s.2001.03.24

S

Chiny: Oddziały Guomindangu odparły ofensywę japońską w pobliżu Changla.

ZSRR: W przeddzień ofensywy niemieckiej na Moskwę działająca 300 km od stolicy ZSRR niemiecka GA "Środek" dysponowała 74 dywizjami, w tym 14 pancernymi i 8 zmotoryzowanymi. Związki te wchodziły w skład 9, 4 i 2 armii oraz 3, 4 i 2 grupy pancernej. GA "Środek" miała do dyspozycji 1,8 mln. żołnierzy, 14 tys. dział i moździerzy, 1700 czołgów i 1390 samolotów. Było to ok. 42 % ludzi, 33 % dział i 75 % całego potencjału jaki posiadała armia niemiecka na froncie wschodnim. W tym czasie na przeciwko tym siłom Armia Czerwona skoncentrował 95 związków taktycznych, w tym 3 zmotoryzowane dywizje piechoty, 9 dywizji kawalerii i 13 brygad pancernych, co stanowiło ok. 30 % radzieckiej armii czynnej, trzeba jednak pamiętać, że większość tych związków nie była w pełnych stanach osobowych. Ogółem dowódcy radzieccy mieli do dyspozycji 1,250 tys. żołnierzy, 7600 dział i moździerzy, 990 czołgów, 677 samolotów. Siły te były podzielone na 3 Fronty. Front Zachodni w składzie 16, 19, 20, 22, 29, 30 armii bronił terenu na odcinku 350 km. Front Odwodowy, stanowiący jednocześnie odwód Naczelnego Dowództwa, w składzie 24, 31, 32, 33, 43 i 49 armia broniły odcinka 80 km. Front Briański broniący Moskwy od południowego zachodu w składzie 3, 13 i 50 armia obsadzały odcinek 300 km. Jak widać z tych zestawień zdecydowana przewaga była po stronie niemieckiej.

2 październik 1941

W. Brytania: Pierwszy zmasowany atak Luftwaffe na Wielką Brytanię od chwili ataku na ZSRR.

ZSRR: Rozpoczął się atak na Moskwę od strony północnej. Dowódca niemieckiej GA "Środek" feldmarszałek Fedor von Bock przydzielił następujące zadania oddziałom biorącym udział w ofensywie. 4 armia gen. von Kluge i 4 grupa pancerna gen Hoppnera miały nacierać wzdłuż szosy Roslawl-Moskwa i okrążyć Wiaźmę od południa i wschodu. 9 armia gen. Straussa i 3 grupa pancerna gen. Hotha miały przełamać front radziecki koło Duchowszczyzny i okrążyć Wiaźmę od północy i wschodu. Działające na skrzydłach tych armii 2 armia gen.von Weichsa i 2 grupa pancerna gen. Guderiana powinny stworzyć pozory natarcia i związać nieprzyjaciela na odcinku Frontu Briańskiego i w rejonie Orła i Tuły a następnie Briańska. 2 grupa pancerna działania rozpoczęła już 30 września i 2 października jej oddziały wspierane uderzeniami lotnictwa zdobyły Dmitrowsk Orłowski i wyszły na głębokie tyły radzieckiej 13 armii.

3 październik 1941

ZSRR: Nie powiodły się próby radzieckich kontrataków na nacierające oddziały niemieckie na Moskwę. Niemiecka 4 DPanz. zajęła Orzeł i rozpoczęła natarcie na Tułę.

Niemiecka 4 DPanc. zajęła Orzeł.

4 październik 1941

ZSRR: Oddziały niemieckie opanowały rejon Spass Diemieńska i Juchnowa, obchodząc od południa oddziały radzieckie w rejonie Wiaźmy. Wytworzyło się niebezpieczeństwo okrążenia tego ugrupowania. 

Atlantyk: Koło Wysp Kanaryjskich słabo uzbrojony trałowiec "Lady Chirley" wziął do niewoli, a następnie zatopił niemiecki okręt podwodny "U-111".

5 październik 1941

ZSRR: Nie powiodło się wycofanie radzieckiego zgrupowania z rejonu Wiaźmy.

6 październik 1941

ZSRR: Niemieckie grupy szybkie podeszły od północy pod Wiaźmę, oskrzydlając tym samym dużą część wojsk Frontu Zachodniego. Niemcy zdobyli Briańsk i Karaczew. Armie Grontu Briańskiego zostały rozbite Okrążone oddziały radzieckie przebijały się wykorzystując luki w niemieckich pozycjach.

ZSRR: Oddziały niemieckiej 4 DPanz. napotkały w rejonie Mcenska rosyjskie czołgi T-34 i spotkała ich przykra niespodzianka, ponieważ niemieckie czołgi nie mogły się z nimi równać, dywizja poniosła ciężkie straty i musiała zrezygnować z ataku na Tułę.

ZSRR: 2 grupa pancerna gen Guderiana została przemianowana na 2 armię pancerną.

7 październik 1941

ZSRR: Doszło do połączenia niemieckiej 4 grupy pancernej z 3 grupa pancerną pod Wiaźmą i w ten sposób w okrążeniu znalazły się 19 i 20 armie radzieckie Frontu Zachodniego i 24 i 32 armie Frontu Odwodowego. Wytworzyła się bardzo groźna dla Rosjan sytuacja, ponieważ nie posiadali już na kierunku Moskiewskim żadnych odwodów.

Do Moskwy na osobiste polecenie Stalina przybył z Frontu Leningradzkiego marszałek Żukow, aby objąć dowództwo obrony Moskwy.

8 październik 1941

ZSRR: Nieustający deszcz utrudnia atak na Moskwę.

9 październik 1941

10 październik 1941

11 październik 1941

ZSRR: Marszałek Żukow został oficjalnie mianowany dowódcą Frontu Zachodniego, któremu podporządkowano jednostki rozformowanego Frontu Odwodowego.

Rosyjskie oddziały 1 korpusu piechoty gwardii zatrzymały a następnie wyparły z rejonu Mcenska niemieckie oddziały pancerne.

Rozpoczęło się tworzenie radzieckiej 5 armii pod dow. gen.Goworowa, która miała za zadanie bronić kierunku mażajskiego na przedpolach Moskwy. W jej skład weszły 32 DP i 18 i 19 Bryg.Panz.

12 październik 1941

ZSRR: Oddziały Niemieckie zajęły Kaługę, miasto położone nad Oką na południowy zachód od Moskwy.

13 październik 1941

USA: Odwołanie ustawy o neutralności.

14 październik 1941

ZSRR: Niemcy opanowali Kalinin, znajdujący się o 160 km. od Moskwy. 

Radziecka Kwatera Główna  utworzyła Front Odwodowy pod dow. gen. Bogdanowa. W jego skład weszły 29, 30, 24, 28, 31 i 32 armie. Zadaniem tego Frontu był obrona tyłowej rubieży. 

Tego dnia na kierunku możajskim w pasie obrony radzieckiej 5 armii Niemcy stracili 31 czołgów, 19 dział i ok. 400 żołnierzy.

M. Śródziemne: Brytyjskie bombowce zatopiły koło Tripoli włoski torpedowiec "Pleiadi".

15 październik 1941

ZSRR: Trwała radziecka ewakuacja Odessy.

16 październik 1941

ZSRR: Oddziały niemieckie opanowały Odessę.

ZSRR: Rozpoczęła się druga ofensywa generalna na Moskwę.

Niemcy na nowo podjęli atak na Moskwę na kierunku wołokołamskim, którego broniła rosyjska 16 armia w składzie: 50, 53 i 316 dywizja.

17 październik 1941

ZSRR: Niemcy nadal nacierali w kierunku na Wołokołamsk ze średnim skutkiem.

Atlantyk: Dwudniowa bitwa pomiędzy niemieckim "wilczym stadem" a konwojem alianckim SC-48 osłanianym także przez okręty amerykańskie. Storpedowany został amerykański niszczyciel "Kearny", a 9 statków zatopionych.

18 październik 1941

ZSRR: Oddziały niemieckie wkroczyły do Możajska. Dzięki dołączeniu do radzieckiej 5 armii 50 DP i 82 DZmot. Rosjanom udało się zatrzymać Niemców na ok. 150 - 60 km od Moskwy.

ZSRR: Po przygotowaniu artyleryjskim niemiecka 11 A w składzie LIV korpus (22, 46 i 73 DP), XXX korpus (50, 72 i 170 DP) oraz XLII korpus (24 i 132 DP) uderzyła na pozycje radzieckie na przesmyku Iszumskim nad Perekopem na Krymie. Przesmyku tego broniła radziecka 51 A w składzie: 106, 157, 172, 271 DP i 2 dywizje kawalerii. Tego dnia oddziały niemieckie nie odniosły wielkich sukcesów. Nad  Perekopem rozegrała się bitwa powietrzna w której po każdej ze stron brało udział ponad 150 samolotów. 

Atlantyk: Koło Irlandii niemiecki okręt podwodny "U-101" zatopił brytyjski niszczyciel "Broadwater". I tym samym zakończyła się 3-dniowa bitwa niemieckich U-bootów z brytyjskim konwojem SC-48. Niemcom udało się zatopić 11 z 50 statków o łącznym tonażu 53 203 BRT, w tym korwetę "Gladiolus" oraz uszkodzić amerykański niszczyciel "Kearny". 

19 październik 1941

ZSRR: Rząd radziecki został przeniesiony do Kujbyszewa, ale Józef Stalin pozostał w Moskwie.

ZSRR: Nadal trwały zacięte walki na Przesmyku Iszumskim na Krymie.

M. Śródziemne: W rejonie Tangieru brytyjski eskortowiec "Rochester" zatopił niemiecki okręt podwodny "U-204".

20 październik 1941

ZSRR: Do wzmocnienia siły powietrznej dowódca niemieckiej 11 A na Krymie przerzucił dla wsparcia XIV korpusu 77 pułk lotnictwa myśliwskiego i grupę lotnictwa mieszanego pod dowództwem asa niemieckiego płk. Wernera Moldersa, który tu jako pierwszy zastosował w niemieckiej Luftwaffe zastosował dowodzenie przez radio z wysuniętego stanowiska w okopach piechoty.

M. Śródziemne: Włoskie torpedowce "Aldebaran" i "Altair" zatonęły po wejściu na miny. 

21 październik 1941

22 październik 1941

ZSRR: Nadal bez większych sukcesów nacierała niemiecka 11 A na przesmyk Iszumski na Krymie, gdzie strona radziecka wprowadziła do walki świeżą 2 DKaw z nadciągającej Armii Nadmorskiej (25, 95 DP i 2 DKaw.).

23 październik 1941

ZSRR: Oddziałom niemieckiej 11 A na przesmyku Iszumskim na Krymie udało się opanować wzgórza na południe od miejscowości Kopiejka z których mieli wgląd w radzieckie pozycje. Całą sytuację sprowokowało przeniesienie siły niemieckiego natarcia na 73 DP, co zmusiło dowództwo radzieckie do dokonania niezbędnych przegrupowań. Z oddziałów Armii Nadmorskiej wprowadzono do linii 95 DP.

24 październik 1941

25 październik 1941

ZSRR: Oddziały niemieckie zdobyły stację kolejową Wołokołamsk.

Armia Czerwona zatrzymała ofensywę niemiecką pod Moskwą.

ZSRR: Do walki na Krymie weszły pozostałe dywizje radzieckiej Armii Nadmorskiej. Linie frontu przebiegała 40 km łukiem od wybrzeża Morza Czarnego przez przesmyk Iszumski do Siwasza. Dowództwo radzieckie postanowiło wykonać kontratak aby odzyskać linie obronne na przesmyku Iszumskim. W kontrataku udział wzięły dywizje Armii Nadmorskiej i 3 dywizje 51 A. Zmęczonym żołnierzom bez dostatecznej ilości amunicji udało się odrzucić Niemców zaledwie na kilka kilometrów. W dotychczasowych walkach o przesmyk Niemcy stracili 1920 zabitych o ok 7 tys. rannych.

M. Śródziemne: Na zachód od Gibraltaru brytyjski niszczyciel "Lamerton" zatopił włoski okręt podwodny "Ferraris". 

26 październik 1941

ZSRR: Niemcy nad zatoką Karkinicką na Krymie zaatakowali radziecką 2 DKaw. wprowadzając świeżą 50 DP, która oskrzydliła dywizje radzieckie nad Czartałykiem. 

27 październik 1941

ZSRR: Niemcy zdobyli Wołokołamsk.

ZSRR: Dowódca radzieckich wojsk walczących na przesmyku Iszumskim na Krymie zarządził odwrót.

M. Śródziemne: Na zachód od Gibraltaru niemiecki okręt podwodny "U-563" zatopił brytyjski niszczyciel "Cossack".

28 październik 1941

ZSRR: Ostateczne niemieckie natarcie na przesmyk Iszumski trafiło w pustkę po wycofanych oddziałach radzieckich. W tej sytuacji dowództwo niemieckie zarządziło pościg, a ponieważ 11 A nie posiadała związków szybkich zmontowano z pododdziałów zmotoryzowanych poszczególnych dywizji grupę bojową płk. Zieglera, mającą nacierać na Synferopol i dalej aż do Sewastopolu. Dokonano też reorganizacji 11 A. XXX korpus (22 i 72 DP) miał działać za grupą szybką, XLII korpus (46, 73 i 170 DP) miała nacierać na Teodozję i Kercz, zaś LIV korpus (50 i 132 DP) wzdłuż zachodniego wybrzeża Morza Czarnego na Eupatorię i Sewastopol.

29 październik 1941

30 październik 1941

ZSRR: Trwały walki o Tułę. Niemcom za cenę 31 czołgów udało się posunąć ok. 400 m do przodu.

ZSRR: Początek walk o Sewastopol. Datę tę podaje się za początek obrony miasta , ponieważ tego dnia o godz. 16.35 czołówki zbliżającego się niemieckiego LIV korpusu ostrzelała bateria artylerii przybrzeżnej nr. 54 usytuowana na skraju wsi Nikołajewka, 40 km na północ od Sewastopolu.

31 październik 1941

ZSRR: Nie udało się oddziałom niemieckim zdobycie Tuły na przedmieściach Moskwy, po przeprowadzeniu sześciu ataków i stracie kilkudziesięciu czołgów.

ZSRR: Do ostrzału wojsk niemieckich nacierających na Sewastopol przyłączył się niszczyciel "Bodryj". Wraz z baterią nr.54 powstrzymali marsz niemieckiej czołówki LIV korpusu niszcząc 15 czołgów średnich, 1 ciężki oraz 7 ciężarówek z piechotą.

Atlantyk: Niemieckim i Włoskim okrętom podwodnym podczas tego miesiąca udało się w sumie zatopić 28 statków o łącznym tonażu 170 789 BRT.

W eskorcie konwoju HX-156 zatonął amerykański niszczyciel "Reuben James", storpedowany przez niemiecki okręt podwodny "U-552". Była to pierwsza strata poniesiona przez amerykańską marynarkę w wojnie na Atlantyku.